Vitamine D, een fantastische bondgenoot voor gezonde vrouwen

Elk jaar in oktober is er weer aandacht voor Pink Ribbon, een stichting die geld ophaalt voor wetenschappelijk onderzoek naar borstkanker. Een prachtig initiatief dat eraan heeft bijgedragen dat de behandeling van borstkanker steeds beter wordt en dat het aantal vrouwen dat eraan overlijdt afneemt.

Belangrijk, want met de leeftijd neemt de kans toe dat je borstkanker krijgt. En hoewel je er niet meer aan hoeft te overlijden, is de behandeling erg invasief, dat wil zeggen dat de gevolgen ingrijpend zijn. Neuropathie (pijnlijke beschadiging van de zenuwen van voeten, handen), een chemo brein, nooit meer zo fit worden als je was, een borst moeten missen, botontkalking door de hormoonbehandeling. Het blijft een nare ziekte, hoeveel onderzoek we ook doen.

Waarom is er dan niet meer aandacht voor preventie? De meeste vrouwen weten dat roken, overgewicht en alcohol drinken de kans op borstkanker vergroten. Door dat niet te doen of te stoppen en af te vallen, sla je een flinke slag voor de gezondheid van je borsten.

Maar dat vitamine D een fantastische bondgenoot is bij het voorkomen van borstkanker is minder bekend. Volgens verschillende studies kunnen veel gevallen van borstkanker voorkomen worden, mits vrouwen voldoende vitamine D in hun bloed hebben.

We horen weleens dat vitamine D nodig is voor het immuunsysteem omdat het de kans op infecties vermindert. Vooral tijdens corona was dat een hot onderwerp. Vitamine D, dat qua werking lijkt op een hormoon, is betrokken bij talloze lichaamsprocessen die ons gezond houden, van het klierstelsel tot de bloedsuikerhuishouding. Het bekendste is dat vitamine D goed is voor de botten omdat het helpt om calcium op te nemen en in het botweefsel in te bouwen (dat doet het overigens beter als het kan samenwerken met vitamine K2). Ook belangrijk, omdat de botdichtheid na de menopauze afneemt met het dalen van de oestrogeenspiegels en daarmee het risico op osteoporose en botbreuken toeneemt.

De makkelijkste manier om aan vitamine D te komen is via zonlicht. In de voeding zit wel iets, denk aan vette vis (haring, makreel) of margarine die met vitamine D is verrijkt, maar dat mag geen naam hebben. Het UV-licht in zonlicht zet een voorloper van cholesterol om in vitamine D. Maar we beschermen de huid bovendien tegen UV-licht want we willen geen huidkanker of rimpels. En we brengen zelfs ’s zomers veel tijd binnenshuis of op kantoren door. Bovendien hebben steeds meer Nederlanders vanwege een Afrikaanse of Aziatische afkomst een kleurtje. Mensen met een bruine huid hebben voor de aanmaak van vitamine D meer zonlicht nodig dan mensen met een witte huid.

Bovendien leven we in een grauw landje, waar de zon zich weinig laat zien. En als de zon schijnt, is ie een stuk minder fel dan in landen rond de evenaar. Dat zijn waarschijnlijk niet toevallig de landen waar borstkanker stukken minder vaak voorkomt. Kortom de kans dat je in elk geval in de winter, maar ook in de zomer, te weinig vitamine D in je lijf hebt, is groot.

Dit is waarom de Gezondheidsraad, die meestal niet zo’n voorstander is van vitaminepillen, in 2012 nieuwe, hogere normen heeft opgesteld voor adequate hoeveelheden vitamine D. Daarom pleit de Gezondheidsraad voor suppletie van 10 microgram vitamine D per dag, bij mensen boven de 70 jaar is dat 20 microgram per dag.

Het advies van de Gezondheidsraad is nog steeds aan de bescheiden kant: je haalt daarmee hooguit een bloedwaarde van 30 tot 50 nmol per liter bloed. Terwijl de waardes bij mensen in de zomer die regelmatig met een onbedekte huid buiten komen, boven de 100 nmol per liter bloed liggen

Vooruitstrevende vitamine D-onderzoekers pleiten dan ook voor een inname tot zelfs 100 microgram per dag oftewel 4000 IE (Internationale eenheden). Dat is meteen de hoeveelheid die door de EFSA (de Europese voedselveiligheidsautoriteit) als veilig wordt gezien.

Bij hogere innames zou je in theorie een vitamine-D-vergiftiging kunnen oplopen. Die zou kunnen leiden tot teveel calcium in het bloed met als gevolg misselijkheid, braken, hartritmeproblemen, veel plassen, botpijn en nierstenen. In de praktijk komt dit echter vrijwel nooit voor. In 2023 kreeg een hoogbejaarde man ruim 1000 keer de voorgeschreven dosering (hij nam een maanddosering dagelijks in) en is daaraan overleden. Maar dat is echt een uitzondering.

Als je een vitamine D-supplement koopt, lees dan goed het etiket. De vorm die het beste wordt opgenomen is D3 (calcitriol), die bovendien identiek is aan de vorm die van nature in je lichaam voorkomt. In supplementen zit soms D2 (ergocalciferol), dat je kunt zien als een plantaardige vorm van vitamine D, die in sommige paddenstoelen zit. Het wordt minder goed opgenomen en ook de omzetting naar vitamine D3 verloopt niet optimaal. Zorg dus dat je vitamine D3 koopt.