Rode klaver: een favoriete bondgenoot voor vrouwen in de overgang

Rode klaver barst van de goede eigenschappen. Dit plantje is daarmee een favoriete bondgenoot voor vrouwen in de overgang.

Vanaf een zekere leeftijd veranderen veel dames in ‘kruidenvrouwtjes’. Noem het de lokroep van de natuur. Ze ontdekken dat er een complete groene apotheek voor ons klaarstaat waar we veel baat bij kunnen hebben als het aantal lichamelijke kwaaltjes en klachten stiekem toeneemt. Met als keerpunt uiteraard de menopauze.

Rode klaver en de overgang

Een enorme steun voor vrouwen in de menopauze is rode klaver oftewel Trifolium pretense. Een kruidig vast plantje met rozerode bolle bloemetjes dat in het Hollandse landschap zo gewoon is dat je er meestal overheen kijkt. Dit plantje helpt boeren bij de ecologische en regeneratieve landbouw omdat het stikstof aan zich weet te binden en vlinders gelukkig maakt. Voor vrouwen is het ook een wonderkruid dat barst van de goede eigenschappen.

Er zijn aanwijzingen dat rode klaver – net als veel andere planten overigens – stoffen bevat die kanker kunnen helpen voorkomen. Ook bevordert deze plant een evenwichtige bloedsuikerspiegel en een gunstige samenstelling van de vetten in het bloed, zoals cholesterol en dat op zijn beurt is weer goed voor de conditie van hart en bloedvaten.

Maar waar we het hier over willen hebben is dat rode klaver helpt tegen de symptomen van de menopauze.

Als je nooit een opvlieger hebt gehad, weet je waarschijnlijk niet wat je boven het hoofd hangt. Maar zodra die innerlijke vlammenwerper voor de eerste keer aanslaat, als vanuit het niets je hoofd ineens lijkt te ontploffen en het zweet je uitbreekt, weet je: dit is menens.

Vanaf dat moment kan de ‘hete bliksem’ wel 10 tot 20 keer per dag voorbij komen. Ze duren hooguit een paar tellen tot minuten, maar aan het einde van zo’n dag ben je uitgeput. En vervolgens kun je niet slapen, omdat het nachtzweten begint.

Dan hebben we het maar niet over de sociale consequenties, maar wie vindt het makkelijk om te zeggen: “Nee, ik bloos niet, ik ben niet verlegen, ik heb een opvlieger?” Opvliegers en nachtzweten worden door vrouwen dan ook genoemd als de hinderlijkste klachten van de overgang, terwijl ze bij zo’n 80 procent van de vrouwen voorkomen.

Het stoppen van de oestrogeenproductie zorgt voor een daling van de productie van de neurotransmitters (signaalstoffen) noradrenaline en serotonine waardoor de thermostaat in de hypothalamus ontregeld raakt. Hormoontherapie – al dan niet met ‘bioidentieke’ hormonen – kan een einde maken aan die irritante opvliegers.

Dit is niet de plek voor een discussie voor of tegen hormoontherapie, maar niet iedereen wil of kan ‘aan de hormonen’. Sommige vrouwen maken zich zorgen over het risico op hart- en vaatziekte of ze mogen geen hormoontherapie nemen omdat ze borstkanker hebben. Anderen willen hun lichaam de kans geven om zich op eigen kracht aan te passen aan de hormonale veranderingen die horen bij de menopauze. Die vrouwen kunnen oplossingen vinden in het plantenrijk. Rode klaver is daar één van, samen met soja en een aantal andere planten

Werking rode klaver

Het geheim van rode klaver zit in stofjes die lijken op oestrogenen. Als je lichaam de estrogeenkraan dichtdraait, kun je die met rode klaver aanvullen op een natuurlijke manier. Nu is oestrogeen eigenlijk niet één stof, maar de verzamelnaam voor een aantal stoffen met oestrogene activiteit.

Deze stofjes binden zich in het lichaam aan de oestrogeenreceptoren ERα and Erβ. Oestrogeen bindt zich aan Erα. Als dat gebeurt kunnen de cellen van hormoongevoelige tumoren harder groeien. Stoffen die zich binden aan de Erβ-receptor gaan de groei van hormoongevoelige tumoren juist tegen.

Rode klaver (en soja) bevatten isoflavonen, dat zijn stoffen die zich aan de Erβ-receptor binden. Wetenschappers denken dat soja en rode klaver daarom bijdragen aan het voorkomen van borstkanker.

Rode klaver overgang (ervaringen)

Volgens onderzoek doet rode klaver dat nog een tikje beter dan soja. En, zoals eerder genoemd, helpt rode klaver tegen opvliegers en andere overgangssymptomen. Een klinische studie uit 2015 bij 72 vrouwen die 12 weken lang óf 40 mg gedroogde rode klaver kregen of een placebo, liet zien dat rode klaver zorgde voor een meetbare en merkbare afname van overgangsklachten, gemeten met een vragenlijst waarop vrouwen aangaven hoe vaak ze last hadden van opvliegers en andere menopauzale ongemakken.

Inmiddels zijn er zeker tien studies gedaan met een vergelijkbare uitkomt. Bovendien lijkt het er op dat rode klaver ook iets doet voor je botdichtheid en je cognitieve vermogens, al zijn de studies die dat aantonen minder overtuigend.

Rode klaver is veilig voor mensen. Dat geldt niet voor paarden: als die veel rode klaver eten, kunnen ze last krijgen van koliek, diarree, speekselvloed en zonnebrand. Dat geldt ook voor honden en katten, maar die zullen er minder snel van eten.

Bronnen:

• Mohsen A, Fatemeh K, Leila N, Mona P, Mohammad Z, Mozafar K. Pharmacological and therapeutic properties of the Red Clover (Trifolium pratense L.): an overview of the new finding. J Tradit Chin Med. 2021 Aug;41(4):642-649.
• Geller SE, Studee L. Soy and red clover for mid-life and aging. Climacteric. 2006 Aug;9(4):245-63.
• Chen MN, Lin CC, Liu CF. Efficacy of phytoestrogens for menopausal symptoms: a meta-analysis and systematic review. Climacteric. 2015 Apr;18(2):260-9.
• Kargozar R, Azizi H, Salari R. A review of effective herbal medicines in controlling menopausal symptoms. Electron Physician. 2017 Nov 25;9(11):5826-5833.
• Ghazanfarpour M, Sadeghi R, Latifnejad Roudsari R, Mirzaii Najmabadi K, Mousavi Bazaz M, Abdolahian S, Khadivzadeh T. Effects of red clover on hot flash and circulating hormone concentrations in menopausal women: a systematic review and meta-analysis. Avicenna J Phytomed. 2015 Nov-Dec;5(6):498-511.
• Kenda M, Glavač NK, Nagy M, Sollner Dolenc M, On Behalf Of The Oemonom. Herbal Products Used in Menopause and for Gynecological Disorders. Molecules. 2021 Dec 8;26(24):7421.
• Dietz BM, Hajirahimkhan A, Dunlap TL, Bolton JL. Botanicals and Their Bioactive Phytochemicals for Women’s Health. Pharmacol Rev. 2016 Oct;68(4):1026-1073.
• Shakeri F, Taavoni S, Goushegir A, and Haghani H (2015) Effectiveness of red clover in alleviating menopausal symptoms: a 12-week randomized, controlled trial. Climacteric 18:568–573